Vitaminler

Vitaminler vücudun normal fizyolojik fonksiyonlarına destek olmak amacıyla gerekli olan organik bileşiklerdir. Günlük olarak belirli dozlarda vitaminlere ihtiyaç duyulurken, bunların eksikliği halinde vücutta önemli eksikler ortaya çıkabilir. Vitaminlerin temel olarak üç farklı özelliği vardır:

·Normal fizyolojik fonksiyonları sağlamak açısından gereklidirler. Büyüme ve üreme gibi durumların en gerekli bileşiklerinden biridir.

·Besinlerin doğal bileşiği olarak kabul görürler. Besinlerde küçük miktarlarda bulunurlar.

·Yağda veya suda çözülebilir vitamin olmak üzere farklı seçeneklere ayrılırlar.

Suda ve yağda çözülmekte olan vitaminlerin sıralaması şu şekilde olup, vitamin eksikliği halinde aşağıdaki etkiler kişilerde ortaya çıkmış olacaktır.

Suda Çözünen Vitaminler

B1 Vitamini

Diğer bilinen adı Tiaminolan B1 vitamini, gıdaları enerji açısından metabolize etmek ve sinir fonksiyonunu düzenlemek açısından vücut tarafından ihtiyaç duyulan bileşiklerden biri halindedir. Sağlıklı bir metabolizmayı oluşturmak ve enerji seviyesiniyukarı çekmek için, gerekli olan vitaminlerden biridir.

Eksikliği halinde ayakta yanmalar, hızlı kalp atışları, vücutta şişlik, mide bulantısı, yorgunluk ve mide-bağırsak problemleri çok sık bir şekilde ortaya çıkar.

B1 bulunan doğal kaynaklar ise kuşkonmaz, mantar, marul, lahana, ayçiçeği tohumu, ton balığı, mercimek, soya fasulyesi, patlıcan ve bürüksel lahanasıdır.

B2 Vitamini

B2 vitamini vücutta yeterli enerjiyi sağlamak açısından önemli bir vitamin halindedir. Suda erime özelliği olduğundan dolayı sebzeler pişirildikten hemen sonra haşlamak için suya atılmamalıdır. Öte yandan güneş ışığından da korumak için kişilerin harekete geçmesi gerekir.

Eksikliği halinde dudakta çatlamalar, yaralar, iştahsızlık, anksiyete hali, yorgunluk gibi sorunlara neden olabilir.

B2 vitaminin bulunduğu doğal kaynaklar arasında ise badem, yumurta, karaciğer, yoğurt, uskumru, ıspanak, mantar gibi sebzeler yer alıyor.

B3 Vitamini

B3 vitamini, sağlıklı bir vücut ve kan kolesterolunun sağlanması için, her gün mutlaka alınması gereken vitaminler halindedir. Buna ek olarak sağlıklı bir cilt yapısı, beyin fonksiyonlarının düzgün bir şekilde çalışması, diyabetin önlenmesi açısından da yeterli seviyede alınması gereken vitaminler arasında bulunur.

B5 Vitamini

B5 vitamini alyuvar yenilenmesinde ve vücudun ihtiyaç duyduğu bileşiği sağlaması açısından son derece önemli bir vitamindir. Dengeli ve iyi bir beslenme tipinde mutlaka bulundurulması gereken bu vitamin tipi, hayvansal ve bitkisel ürünlerde sıklıkla bulunur.

Eksikliği halinde vücutta ortaya çıkan belirtiler ise mide bulantısı, mide ekşimesi, ishaldir.

B5 vitamini için yönelinmesi gereken doğal kaynaklar brokoli, avokado, mantar, tam buğday, yeşil yapraklı sebzeler, kabak, yumurta, çilek, karaciğer olmaktadır.

B6 Vitamini

B6 vitamini enzim üretilmesine yardımcı olan bir vitamin halindedir. B6 vitamini vücuttaki düzenin korunması açısından mutlaka günlük alınması gereken bir vitamin olurken, vücuda enerji sağlamakta ve sağlıklı bir zihin ortaya çıkarmaktadır. Yorgunluk, halsizlik gibi etkileri ortadan kaldıran bu vitamin çeşidi aynı zamanda kalbi korurken kan artışının hızlanmasına neden olur.

B6 vitaminin eksikliğinde ortaya çıkan pek çok olumsuz belirti bulunuyor. İlk olarak sinir sistemi bozuklukları, sürekli sinirlilik hali, kan hastalıkları, depresyon, uykusuzluk, kasların ağrıması, yaralar, dil bölgesinde şişme, ciltte yaralar ve kızarıklık gibi durumlar bu vitamin eksikliğinde kişilerin karşısına çıkabilmektedir.

B6 vitamininin bulunduğu doğal kaynaklar arasında ise; et, süt, yumurta, muz, alabalık, patates, fıstık ezmesi, biber, tavuk eti, ayçiçeği, ıspanak, ayçiçeği tohumu, yeşil yapraklı sebzeler vb. bulunur.

B12 Vitamini

B12 vitamini özellikle vücutta hayati işlevleri bulunan bu nedenle günlük alınması gereken vitaminler arasında bulunan bir vitamindir. B12 vitamininin faydaları sırasıyla hücre yenilemesi, sinir hücrelerinin onarılması, sağlıklı bir cilt ve saç yapısı sağlaması, tırnaklara sağlık getirmesi, kalp ve damar hastalıklarına karşı koruması, enerji sağlamasıdır. Aynı zamanda kilo kontrolünün sağlanması için son derece önemli bir vitamin halinde bulunurken, halsizlik ve yorgunluk gibi durumların önüne geçmektedir. Unutkanlığa da pozitif etkileri bulunan bu vitamin türü, aynı zamanda meme, kolon, akciğer ve prostat kanserlerine karşı koruyucu durumdadır.

B12 vitaminin bulunduğu doğal besinler ise, ton balığı, yumurta, karaciğer, tahıllar ve mezgit balığı olmaktadır.

C Vitamini

C vitamini faydaları arasında bağışıklık sistemini güçlendirmek, soğuk algınlıklarından korumak, yaraları iyileştirmek, kalp sağlığını güçlendirmek, katarakt tedavisi, kansere karşı korumak ve strese karşı iyileştirici etki sağlamak gibi pek çok etki bulunmaktadır.

C vitaminin eksikliğinde ortaya çıkan sorunlar ise kuru saç ve deri, dikkat eksikliği, saç dökülmesi, anemi, diş eti iltihapları, ciltte morarma, yaraların geç iyileşmesi gibi sorunlar bulunur.

Kaynakları ise dolmalık biber, greyfurt, çilek, papaya, brokoli, lahana, karnabahar, limon suyu, maydanoz gibi bitkiler bulunmaktadır.

Yağda Çözünen Vitaminler

A Vitamini

A vitamini kemiklerin gelişmesini, hücre fonksiyonlarının düzeltilmesini, sağlıklı saç ve deri oluşumunun sağlanması, enfeksiyon sorunlarının giderilmesi ve diş eti sağlığı açısından düzenli alınması gereken vitaminlerden biridir. Vitaminin eksikliği durumda kuru cilt yapısı, ciltte döküntüler, gözlerde kuruma, idrar ve solunum enfeksiyonları kendisini göstermeye başlar.

A vitamini bulunan doğal kaynaklar ise nane, patates, havuç, bezelye, marul, kavun, kırmızı, biber, koyun eti, karides, yumurta ve yoğurt olmaktadır. A vitamininin günlük alım dozu yaş ve cinsiyete bağlı olarak değişkenlik gösterir. Gebelerde günlük 770 mcg, 14 yaş sonrası bayanlarda günlük 700 mcg, 14 yaş sonrası erkeklerde günlük 900 mcg alınmalıdır.

D Vitamini

D vitamini kemik ve diş sağlığının korunması açısından alınması gereken vitaminlerden biri arasında bulunur. Bitki ve hayvan ürünlerinde bulunabilen bir bileşik konumundadır.

Eksikliği halinde yumuşak diş etleri, diş çürümeleri, böbrek yetmezliği, büyüme yetersizliği gibi konular ortaya çıkabilir.

Doğal kaynakları ise somon, uskumru, ton balığı, yumurta, güneş ışığı olmaktadır. D vitamini günlük olarak 600 mcg’nin üzerinde alınması gereken vitaminlerden biridir.

E Vitamini

Yağda çözülen vitaminlerden biri halinde olan E vitamini vücudu serbest radikaller tarafından ortaya çıkan zararlara karşı korumak konusunda güçlü bir antioksidan halindedir. İskelet yapısı için faydalı bileşikleri oluşturan bu vitamini aynı zamanda cilt ve saç yapısının güçlenmesine, kişinin kansere karşı korunmasına ve bağışıklık sisteminin korunmasına yardımcı olan bir vitamin durumundadır.

Eksikliği halinde beslenme bozuklukları, ciltte kuruluk, saçlarda dökülme gibi çeşitli sorunlar meydana gelebilir. Bu vitamini doğal yollardan almak isteyen kişilerin ise, yeşil yapraklı sebzeler, ayçiçeği çekirdeği, yaban mersini, domates, fındık, avokado gibi seçeneklere yönelmesi gerekir. E vitamininin yetişkinler tarafından günlük olarak alınması gereken doz miktarı 13 mcg olarak belirtilmiştir. Bu doz düzenli olarak her gün boyunca alınmaya devam edilmelidir.

K Vitamini

Bu vitamin türü yağda eriyen ve kan pıhtılaşmasına önemli bir rolü bulunan vitamin konumundadır. Özellikle kemik proteinlerinin sentezinin sağlanması, kalp hastalıkları, diş çürümesi, zayıf kemikler gibi pek çok sorunu gidermesi açısından düzenli olarak kişilerin alması gereken bir tür halindedir.

Eksikliği halinde bu sorunlar ortaya çıkarken doğal kaynaklarda zengin bir şekilde bulunmaktadır. Kişiler bunlara yönelerek günlük K vitamini ihtiyacının önemli bir kısmını bunlardan alabilir. Doğal kaynaklarda yeşil fasulye, maydanoz, kuşkonmaz, yeşil yapraklı sebzeler, brokoli, brüksel lahanası gibi çeşitlere yönelmek doğru olacaktır.